Umeen Gabonetako Parkea

Dena prest dago aurten ere UGP (Umeen Gabonetako Parkea) zabaltzeko! Abenduaren 17tik urtarrilaren 8ra arte egongo da zabalik eta bertan hainbat eta hainbat gauzez disfrutatzeko aukera izango dute Bilboko txikienek.

Dibertimendua eta giro ona da gabonetako parke honen helburua eta eskaintza ludiko eta didaktiko ugari aurki ditzakegu bertan.

Duela urte batzuk, Bilboko BECn (Bilbao Exhibition Centre) kokatzen da eta hiru pabiloi okupatzen ditu. Erakunde, enpresa publiko zein pribatu, kultur elkarte, gobernuz kanpoko erakunde eta hedabide desberdinek milaka ekintza antolatu eta eskaintzen dituzte haurrentzat; jokoak, kirolak, tailerrak, ikuskizunak, antzerkiak, barrakak, dantzak… 

Denetarik egiteko aukera dago parke honetan eta ume guztiek aurki dezakete haien lekua han. Esan dezakegu, hezkuntzak ere badaukala bere lekua bertan, ekintza desberdinak eginez umeek ikasten dutelako, hezkuntza informala hain zuzen ere.

Informazio gehiago nahi baduzu egin klik hemen.

Durangoko euskal liburu eta diska azoka

Aurten ere Durangoko Euskal Liburu eta Diska Azokaz gozatu ahal izan dugu abenduaren 4tik 8ra. 

Oraingoan, 2011. urtean, 46. Edizioa ospatu dugu eta aipatutako 5 egun horietan aukera izan dugu Durangoko Landako Erakustazio gunetik paseo bat eman eta estreinatu berri diren  gure liburu zein diska gustukoenak erosteko.

Bultzatzailea Gerediaga Elkartea da eta azoka honetan aurki ditzakegun sailak editorialak, banatzaileak, diskoetxeak, erakundeak eta kultur eragileak dira, betiere euskarazko argitalpen eta euskal gaiak edozein hizkuntzatan eskaintzeko helburuarekin. Sarrera doakoa da eta bertan egon gaitezke goizeko 10:30etatik gaueko 20:00ak arte.

Gainera, aipatu beharra dago, umeentzat leku berezi bat dagoela. Bertan, mota desberdinetako ipuinak daude, baita ipuin kontalariak ere, abeslariak, umeei egokitutako ikuskizunak… eta honek, azken finean hezkuntza izena ere hartzen du, hezkuntza ez-formala.

Informazio gehiago nahi baduzu, egin klik hemen.

Euskaraz mintzatu!

Aurreko larunbatean euskararen eguna izan zen, beraz, gaur gai horri buruz hitz egitera natorkizue.

Euskararen Nazioarteko Eguna abenduaren 3an izan ohi da,  Xabierko Frantzisko deunaren egunean, hain zuzen. Frantzisko 1552ko abenduaren 3an hil zen eta, kondairak dioenez, hil aurreko azken hitzak bere ama-hizkuntzan izan ziren, hau da, euskaraz. Horregatik, ordutik aurrera bere omenez, egun honetan ospatzen da Euskararen Nazioarteko Eguna.

Ondoren, 1949an Eusko Ikaskuntzak ezarri zuen egun hau euskararen nazioarteko egun gisa eta 1995ean Eusko Jaurlaritzak eta Euskaltzaindiak bat eginik, Euskararen Nazioarteko Eguna instituzionalizatu egin zuten.

Ordutik aurrera urtero ospatzen da Euskararen eguna eta Euskal Herriko leku desberdinetan hainbat eta hainbat egiten dira.

Aurten ere ospatu egin dugu eta hona hemen Gasteizen egin duten "flash movie" aren bideoa.

Informazio gehiago nahi baduzu egin klik hemen.

Pirritx, Porrotx eta Marimotots

Pailazoak ere hezitzaileak direla esan dezakegu? Hezkuntza ez-formalaren parte? Baina seriotan har dezakegu pailazo batek esaten diguna?

Galdera honi erantzuten saiatzeko hona hemen Aiora Zulaikaren(Pirritx) hitz batzuk, Gaztezulo aldizkariak eginiko elkarrizketa batean esan zituenak.

 

"Porrotxek beti kontatzen du euskararen aldeko festa baterako hasi zirela orain dela 23 urte. Orduan hiru tipo ziren eta esketxa arrautza egosiak elkarri boteaz egiten zuten. Porrotxek esan zuen arte: "Bizitza osoa pasatu behar al dugu elkarri arrautzak botatzen?". Zer edo zer gehiago eskainiaz jabetzen zara aurrean daukazun jendeak zure mezuak jasotzen dituela eta, hein batean, eredu bat zarela beraientzat. Segun eta zein gai jorratu, egiten duzun ekarpena handiagoa edo txikiagoa da. Alde horretatik, hezitzaile paper horretan gero eta gehiago sakontzen saiatzen gara."

Beraz, gaur hiru pailazo euskaldun hauek aurkeztu nahi dizkizuet, Pirritx, Porrotx eta Marimotots. Nire ustez, eta Aiorak ere esaten zuen moduan, umeek ere asko ikasten dute pailazoekin. Are gehiago, uste dut gaur egun pailazo gehiago egon beharko liratekeela, eta play station, PSP eta horrelako makinita gutxiago..

Amaitzeko, eta abenduan sartu garela kontuan hartuz, hona hemen Pirritx, Porrotx eta Marimototsek gabonak zoriontzeko egindako bideo bat.

Eta haiei buruz gehiago jakin nahi baduzue, egin klik hemen.

Hezkuntza ez formala, edo... eskolak aldatu?

Hemen jartzen dizuedan bideoa, Pestalozzi pedagogoaren ideietan oinarritutako eskola bati buruzko dokumental baten lehenengo zatia da (hiru zati daude). Bereziak dira, horrelako eskolak eta niri galdera bat datorkit burura bideo hau ikustean.. hezkuntza ez formala hain beharrezkoa da? edo hain beharrezkoa da hezkuntza formalak aldaketa bat behar duelako? zer da hobeto?

Hasteko, onartu behar dut bideoa ikusten nengoen bitartean itzelezko inbidia sentitzen nuela etengabe. Inbidia, bai lehenaldiari begira, ikasle moduan horrelako leku batean haztea ikaragarri gustatu izan litzaidakeela ukatu ezin dudalako,  eta iraganari begira ere, irakasle moduan, ("irakasle" nolabait esatearren) oso gustura egingo nukeelako lan, horrelako zentro batean. Benetan disfrutatuko nuke, mundu txiki horren partaide izaten.

Umeak askeak dira bertan, inguruarekin etengabe harremanetan daude, eta haiek aukeratzen dute zer egin eta ze erritmoan (esaterako, haiek aukeratzen dute noiz pasatu lehen hezkuntzatik, bigarren hezkuntzara). Haiek dira haien prozesuaren protagonistak eta haiek dira garrantzitsuenak.

Zentroak inguru eta giro egokiak prestatzen ditu, umeen garapenari laguntzeko, haiek eroso egin dezaten lan, eta bertako helduak lagunkideak besterik ez dira, laguntzaileak, ez dago irakaslerik, zeinek umeei zer egin esaten dieten. Bertan heldu batzuk daude umeek behar dunenerako, noski, baina era desberdin batean.

Horrela, elkarrekintza autonomo batek, giro aproposetan emanda, heldutasun prozesu handiak emango ditu emaitzatzat eta gaitasun itzelak garatuko dira iraganerako erabilgarriak izango direnak, garrantzirik eman gabe zein ezezaguna izan daitekeen hau. Pertsonak hezten dira "Pestalozzi" zentroan, bakoitza bere moduan.

Zentro hau familia bat izatean hasi eta pixkanaka handitzen joan zen, eta nire ustez horrek zeresan handia du, hasiera batetik, ez delako "eskola" bat izateko eraiki, baizik eta beste faktore batzuei eman die garrantzi gehiago, familia batek eskaintzen duen gertutasunari, esaterako. Bideoan aipatzen den lez, bi elementu zaintzen dira asko; batetik, zainketa, maitasuna, atentzioa... eta bestetik indibidualizazioari errespetua.

Benetan polita iruditzen zait proiektu hau, inbidiagarriak, lehen esan dudan bezala; umeak horrela hazi ahal izatea, bizitzan baliogarria dena eta beharrezkoa dena ikasiz, inoren inposaketarik gabe, haiek bakarrik ingurua deskubrituz, protagonista izanez,  adin desberdinetako umeez inguraturik... egia esan,  gizartetik aparte dagoen mundu txiki bat dela dirudi, non gizakiaren baloreak guztiz desberdinak diren eta hezkuntza lana benetan behar bezala egiten den.

Atentzioa bereziki deitu dit ere gazteen parteak, beharbada adinagatik, ni neu bertan egon ahal nintzelako eta egia esateko, lehenago esan dudan moduan, oso gustura egongo nintzelako.

Nire buruari galdetzen diot ea gaur egungo eskolaren batean gazteei bizikletaz irteera bat egitea proposatuko baliete (bideokoa bezala) eta bost hilabete inguru bideetan eman beharko balituzte, zenbatek esango luketen baietz? 

Horra hor aldaketa, baloreen aldaketa, bizitzeko eraren aldaketa, bizitzan bakoitzaren lehentasunen aldaketa... Eta ziur asko bidai horretan ikasi zutena ez dute inoiz ahaztuko eta benetan gauza garrantzitsuak izango ziren, bizitzarako garrantzitsuak.

Bestalde, bideoa ikusten nengoela burura etorri zaidan gauza bat komentatu nahi dut. Kuriosoa iruditzen zait niretzat hain "aurreratua" edo gaur egungo egoeran benetan behar den hezkuntza mota Ecuadorren gertatzea, herrialde azpigaratu bat dela. Apur bat kontrajarria da ez?

Suposatzen da gu herrialde garatu batean bizi garela eta gure gizartea oso aurreratua edo modernizatua dagoela, baina hezkuntza munduan askoz egokiagoa da Ecuadorren ematen den hau, nahiz eta zentro bakar bat izan. Kuriosoa da, besterik gabe. Guztiok daukagu zerbait berria ikasteko besteengandik, eta batzuetan hori ikustea asko kostatzen zaigu.

Amaitzeko, denbora baduzue bideoa osorik ikusteko gomendatuko nizueke merezi duela! 

Babies

Gaur, beste pelikula batekin natorkizue, "Babies", hain zuzen ere.

Pelikula honetako protagonistak, munduko leku desberdinetan, familia desberdinetan eta egoera guztiz desberdinekin jaio eta hazten diren lau ume dira. Ponijao, Namibiako "Himba" tribukoa; Bayar, Mongoliako estepakoa; Maria, Tokiokoa eta Hattie, San Franciscokoa.

Filma honek argi erakusten digu ume bakoitza jaiotzen den unetik zeharkatzen dituen etapak eta garapenaren puntu edo une desberdinak. Argi dago, alde batetik ume guztiek ezaugarri komunetan bat egiten dutela, baina bestalde kanpoko hainbat faktore kontuan hartzen baditugu (lekua, kultura, familia, bizi baldintzak...) ume bakoitzaren hazteko prozesuaren ezaugarriak  guztiz desberdinak izan daitezke.

Burura behin eta berriro galdera berdina etortzen zitzaidan, pelikula hau ikusten nengoen bitartean. "Badago formula bat umeak hezteko orduan?"

Familia bakoitzak ideia desberdinak ditu umeen heziketari buruz, era desberdinetan egiten du eta gauza desberdinei ematen diote garrantzia.

Argi ikusten da ume baten heziketan eta hazteko prozesuan hainbat faktorek jolasten dutela,... eta bakoitza nolakoa den kontuan hartuta haurra modu batera edo bestera hazten dela. 

Baina azken finean umeak, umeak dira. Guztiak dira berdinak, eta aldatzen duena haien ingurua da, bakoitzak bizi duen egoera. Seguru pelikulako haurrak lekuz aldatuta jaioko balira, bakoitza bere lekuko erara haziko litzatekeela.

Amaitzeko esan nahi dut asko gustatu zaidala pelikula hau, oso irudi eta momentu politak erakusten dituelako umeak protagonista direlarik, eta polita izateaz batera guztiok egin beharko genituen galdera asko planteatzen ditu umeen hezkuntzari buruz.

Kirola

Kirola, nahiz eta askotan eskolan burutzen den ekintza izan, hezkuntza ez-formalaren esparruan kokatzen dugu, eskolaz kanpoko moduan. Hau, oso garrantzitsua da umeen heziketa prozesuan bai fisikoki eta bai psikologikoki hazteko. Batetik, osasuntsu mantentzeko ezinbestekoa da kirola, dieta orekatu bat egitearekin batera noski, eta bestetik talde lana, lankidetza giroa, talde harremana, laguntasuna…  sustatzen ditu.

Hau dena kontuan izanik, Bizkaiko Foru Aldundiak eskola kirolarekin lotutako proiektu bat dauka martxan. Proiektuaren xedea, Bizkaiko eskoletako umeentzat  kirol eskaintza sustatu, ahalbidetu, antolatu eta arautzea izanik, eskolei baliabide eta egitarau desberdinak eskaintzea da honen eginkizuna.

Kirol jardueren eskaintza zabala da, eskolako txikienetatik, “kirol hastapena” edo “multikirolak” egiten dituztela Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaraino, Kirol espezifikoetako hainbat talde sortzen direla (saskibaloia, futbola, eskubaloia, atletismo…) gero beste eskolekin batera ligak egiteko.

Beste alde batetik, 2005-2006 urtean Eskola Kirol honi Herri Kirolak ere gehitu zitzaizkien eta ordutik aurrera hainbat lehiaketa antolatzen dira kirol hauekin loturik: eskupilota, arraun…

Eta gainera, kirola egitea ekintza hutsa dela umeek pentsa ez dezaten eta haratago ikusten ere ikasteko,  ingurumena eta gure kultura errespetatzen dituen kirola egiteari buruzko sentsibilizazioa lantzen da ere proiektu honetan, eta urtero sentsibilizazio kanpaina desberdinak egiten dira:“besarkatu kirola”, “eskola kirolaren ikusle onen dekalogoa”, ”kirolari gazteentzako elikadura”…

Informazio gehiagorako egin klik hemen.

El pequeño salvaje

Gaur beste egunean ikusitako pelikula bati buruz hitz egingo dizuet, "El pequño Salvaje". Uste dut hezkuntza munduarekin eta batez ere hezkuntza informalarekin oso lotuta dagoela beraz ideia ona iruditzen zitzaidan honi buruzko nire iritzia zuekin elkarbanatzea.

 "El pequeño salvaje" naturan bakarrik, basoan hazitako ume baten istorioa da. 12 urte ingururekin aurkitzen dute eta hainbat eta hainbat gaitzespen eta bazterkeria jasan ostean Itard doktoreak bere etxera eramaten du, bere ustez umearentzat egokia zen heziketa eskaintzeko asmoz.

Nire ustez, hau ikusi eta gero, argi gelditzen dena da ume bat bere inguruaren arabera hazten dela, ahal duen erara moldatuz eta eboluzionatuz.

Pelikula honetako protagonistak, ez zekien hitz egiten, ez zuen hizkuntzarik ulertzen, ia ez zekien ibiltzen ere ez.. eta Jean Itard arduratzen da pixkanaka pixkanaka gaur egun normaltzat jotzen dugun ume batean bihurtzeaz.

Eboluzio edo aldaketa prozesu horren barruan atentzio deitu zidaten hainbat ezaugarri zeuden, "eboluzioa" bera oso agerian uzten zutenak.

Esaterako hasieran haurra "el salvaje" da, eta denek horrela deitzen dute, gero medikuaren etxean bizitzen hasten denean bertako neskameak "nuestro salvaje" deitzen dio, pixkanaka estimu txiki bat adieraziz, eta azkenik "Victor" bihurtzen da, bere izen propioa duena pertsona bat.

Beste aldaketa adierazgarri bat negarraren kontua iruditzen zait. Hasieran umea aztertzen daudenean, inoiz negar egin ez duela esaten dute, eta gero, behin Itard jaunarekin eta bere neskamearekin dagoenean, behin baino gehiagotan negar egiten du, bere sentimenduak adieraziz.

Pauso handia da ere umeak hazteko orduan negar egiten ikastea, negar egitea, baina benetan  gertatzen zaiena adieraziz, emozioak kanpora ateraz eta erakutsiz.

Amaitzeko, neskamearen jarrera aipatu nahi nuke, bera baita bakarra "oso ondo" edo "zorionak" edo dena delakoak esaten dizkiona Victorri, besarkada bat ematen diona edo besterik gabe irribarre batekin tratatzen duena; eta nire ustez hazte prozesu batean ezinbestekoa da umeak maitasuna sentitzea, maitatua sentitzea, eta are gehiago Victorren egoeran, kontuan hartuta bakarrik igaro dituela bere bizitzako lehenengo 12 urteak.

Besterik gabe, pelikula honi buruz zer ikasi dudan idatzi beharko banu, esango nuke ume bat hazteko eta hezteko lehenengoz ulertu behar dela. Konfiantza jarri beragan eta pixkanaka hazteko prozesuan berarekin egon, lagundu, txarto egiten duenean beste aukera bat emanez eta ondo dagoena erakutsiz, eta ondo egiten duenean zorionduz.

Ikusi pelikula zuek ere, merezi duela! 

Zutik emakumeak!

 

Atzo, azaroaren 25, indarkeria matxistaren aurkako nazioarteko eguna izan zen eta horregatik nire gaurko sarrera gai honi dedikatuko diot. Hona hemen atzoko egunean irakurri zen manifestua:

"Aurten ere azaroaren 25ean, bortizkeria sexistaren aurkako nazioarteko egunez, kalera ateratzera be­hartuta gaude. Emakumeok jasaten dugun biolentzia ez da gertakari bakana, arazo estrukturala baizik, bi­zitzako esparru guztietan eragiten diguna.

Sistema patriarkalak bereari eusten dio, konplizitate askori esker, eta haustea gaitza bihurtu den puzzle bat osatu du. 

Erakundeek eta komunikabideek arreta urruntzen saiatzen dira bortizkeria sexistaren benetako zerga­tietatik, eta artean konplizitate puzzle horren zatiek hor diraute, elkarri tinko lotuta, emakumeek biolen­tziarik gabe izateko eskubidea urratzen denean oro har zigorrik gabe geratzen baita.

Baina orain eta hemen guk salatu egin nahi dugu bor­tizkeria horren arduradunek izen-abizenak dituztela:

… Zuek konplize zarete!

Politikariok: Zuek konplize zarete! Edukirik gabeko hitzaldi hutsalak eman eta emakume guztien eskubi­deak bermatzeko borondate politikorik agertzen ez duzuenean.

Botere judiziala: Zuek konplize zarete! Justizia be­tearazten ez duzuen aldioro emakumeek bortizkeria matxista salatzea eragozten duzuenean.

Indar polizialok: Zuek konplize zarete! Zuen botereaz baliatzen zaretenean emakumeei tratu txarra emateko.

Enpresariok: Zuek konplize zarete! Emakumeentzako enplegu duina ukatzen duzuen bakoitzean, eta lana eta dirua era injustuan banatzen duzuenean.

Komunikabideok: Zuek konplize zarete! Publizitate sexistaren mezu subliminala jasanarazten diguzuen aldioro eta xantaia mediatikoari entzungor egiten diozuenean, honek objektu huts bihurtzen gaitue­larik, nahiz sexu-aniztasuna edo hainbat famili-, ba­nakako- eta kultur-eredu ikusezin egiten dituelarik...

Transnazionalok: Zuek konplize zarete! Txirotzen lagundu dituzuen herrietan emakume langileen es­kubideak esplotatzen dituzuenean.

Osasun-sistema: Zuek konplize zarete! Emakumeen beharrizanak asetzeko ikerkuntzarik egin ez edota arreta medikua eskaintzen ez duzuen aldioro.

Eleizok: Zuek konplize zarete! Sexualitate librea iza­teko gure eskubidea ukatu nahi duzuen bakoitzean.

Hezkuntza sistema: Zuek konplize zarete! Rol sexis­tak indartu eta hezkidetza-ereduarekin bortizkeriari aurrea hartzen lan egiten ez duzuenean.

Familiok, auzokook, gurasook, anai-arrebak, adiski­deok... eraso horiek gertatzen direnean ezer ez egi­tean ere konplize bihurtzen zarete.

Gu astindu bat ematera gatoz, bai zuen lasaitasunari, bai dena adostutako moduan gertatzen eta aurrerat­zen dela sinestarazteko ahalegin idiliko horri. Zuek behatzen eta aztertzen ari gara, eta gero eta jende gutxiago dago gezur hori irensteko prest.

Hasteko gure diskurtso feminista desitxuratu zenu­ten; gero ontzat eman zenuten masa-hedabideetan sentsazionalismoa eta manipulazioa finkatzea; legeak eginez eta zerbitzuak eskainiz leundu gintuzuen.

.... baina zenbat eraso eta hilketa ekidin ahal izan da?

Inpunitatea lazgarria delarik, segurtasun eza eta mes­fidantza hedatzea lortu duzue. Ez duzue guk aurrera egiterik nahi, ez autonomo eta libre izaterik ere!!

Orain zein beste gezur erabilita nahi gaituzue lilu­ratu?

Zinez, ez diezue uko egin nahi heteropatriarkatuak emandako pribilegioei...

Zuen bizimodua, status quo-a, zuen ongizatea... gure esklabutza dira, baina hori badakigu zer den...

eta ez dugu gehiago onartuko... 

Aski da! Konplizitaterik ez! Patriarkatua apur deza­gun."

Nire ustez atzo bezalako egunetan aldarrikatzen diren baloreak umeei ere erakutsi beharko genizkieke, beraz, hezkuntzaren parte dira ere.

Txulalai!

Aurreko sarrera batean esan nuen moduan dantza egitea, eta horren barruan euskal dantzak hezkuntza ez formalaren parte dira ere. Txulalai umeen dantzarik ezagunenetarikoa da eta horregatik gaur dantza horri buruz hitz egingo dizuet.

Txulalai izeneko dantza herrikoia, Arabako Errioxako Paganos herriko dantza bat da San Blas egunean dantzatzen dena. (otsailaren 3).

Dantza hau korroan egiten da, bueltak emanez haitaren soinuarekin batera. Dantza herrikoia denez, herri osoak parte har dezake; gizon zein emakumeek, zahar zein gazteek... denontzako lekua dago! Horregatik, ez da janzkera berezirik behar.

Esan dezakegu, dantzan 3 ataletan bereiz daitekeela. Lehenengoan, dantzariek biribilketa doinuaz lagundurik korroan dantzatzen dute alde batera eta gero bestera bueltak emanez. Bigarrenean, dantzariak korroan aurreratzen eta atzeratzen dira musika moteltzen doan heinean eta eskumako hanka altzatzen dute. Amaitzeko, hirugarrenen atalean dantza honen bereizgarri diren ipurdikoak ematen dira, lehenengo alde batera eta gero bestera erritmoa jarraituz.

Amaitzeko, Txulalai dantza ondo erakusten duen bideo bat uzten dizuet hemen:

Antzerkia

Orain dela pare bat aste Bilboko XIII. Antzerki eta Dantza garaikideen Jaialdia ospatu da, urriaren28tik azaroaren 6ra eta bertan hainbat ikuskizun interesgarri egon dira Bilboko leku desberdinetan. Horregatik gaur antzerkiari buruz hitz egingo dizuet.

Antzerkiak istorio desberdinak antzezpenaren bidez kontatzean datza, keinuak eta hitzak erabiliz, eta batzuetan musikaz edota dantzaz lagunduta. Sentimenduak adierazten dira arte honetan eta helburua, publikoa, hau da ikusleak, istorioan sartzea da, gertatzen ari denean murgiltzea, gertakizunaren parte izatea.

Antzerkia, irakasteko, edo hobeto izanda ikasteko beste testuinguru polit bat izan daiteke, hezkuntza ez formalean sartzen dena. 

Umeek sentimenduak kanporatzen ikas dezakete, haien burua beste modu batera ikusten, jendea ezagutzen.. nire ustez esperientzia polit bat izan daiteke antzerki eskola batean parte hartzea eta haurrak hezteko beste modu bat ere bada.

Hona hemen umeentzat zabalik dauden antzerki eskola batzuk:

Anima eskola

Artebi eskola

Bai antzerki ikastegia 

Publizitate sexista

Atzo argitaratutako bideoetan oinarrituz publizitateari buruz arituko naiz gaur ere, publizitatean islatzen diren balore ezegokiei buruz hain zuzen. Seguru asko fijatuko zineten jada aurreko bi bideoen arteko desberdintasunez, neska eta mutila, emakumea eta gizona.

Iragarki gehienetan argi azaltzen dira erakutsi nahi diren emakume eta gizonen rolak. Emakumea lasaia da eta pazientzia asko dauka, eta bere funtziorik garrantzitsuena seme-alabak zaintzea da; janaria prestatzea, arropa garbitzea, etxeko lanak egitea... eta hori guztia egiteaz gain mila krema eta produktu erabiltzeko denbora du ere bere irudia beti ederra mantentzeko.. eta gizonari gustatzeko. 

Azken hau aldiz, zakarra eta indartsua da, eta ia ez dauka sentimendurik. Bere funtzioa emakume eder batekin ezkontzea eta honek seme-alabak zaindu eta etxea txukuntzen duen bitartean bera lagunekin doa mendira, garagardo bat hartzera, arrantza egitera, futbolera...

Eta zer da okerrena?? Umeak ez direla gai hori ikuspegi kritiko batez aztertzeko. Eta neskentzat panpinak, janaria emateko, janzteko,sendatzeko.. dira jostailu egokienak eta mutilentzat abenturazko panpina, futbolerako baloia edota kotxe teledirigidoa. 

Beraz, badakizue, animo, lan handia daukagula gizarte honetako baloreak aldatu nahi baditugu!

Amaitzeko publizitate sexista oso ondo adierazten duen bideo bat uzten dizuet. Zuen gustokoa izatea espero dut!

Iragarkiak

NENUCO panpinak.

ACTION MAN panpinak.

Bideoak ikustean konturatuko zineten oraingoan iragarkiei buruz hitz egitera natorrela. Iragarkien hezkuntza informalaren barruan paper garrantzitsua betetzen dute eta nahi eta nahi ez txikienen hezkuntzaren parte dira ere.

Denok dakigun moduan iragarkiek eta orokorrean publizitateak guregan daukaten eragina ikaragarria da, eta are handiagoa umeengan daukana. Umeak heziketa prozesuan bete-betean murgildurik daude eta haien inguruan dagoen guztiari buruz ikasten dute, eta horren barruan telebistan, irratian, kaleko karteletan, aldizkarietan.. ikusi edo entzuten duten guztiari buruz ere.

Publizitateak umeengan duen influentzia handia bi faktoreri lotuta dator.

Alde batetik, iragarkiak egiten dituztenen gaitasuna edo "profesionaltasuna" nolabait esateko. Ondo dakite zer egin umearen atentzioa deitzeko, haien produktua erosteko beharra sentiarazteko... guk ezagutzen ez ditugun teknika asko erabiltzen dituzte eta azkenean kontsumoaren adituek nahi dutena lortzen dute.

Beste alde batetik, umeek oraindik ez daukate kontzientzia kritikoa oso garatuta eta ez dira kapazak ikusitakoaren inguruan hausnartzeko, ea egokia den ala ez erabakitzeko.. eta gainera umeek dena nahi dute berehala; adibidez iragarki bat telebistan ikustean,"ipso facto" bertan agertzen zen jostailua haientzat nahi dute. Beraz, hori eta askotan gurasoek seme-alabei behar dutena baino gehiago erosten dietela kontuan hartuta, ba gaur egungo jostailuen kontsumoa gero eta handiagoa da.

Nola da zure eskola hobezina?

Kaixo!

Gaur bideo hau daukat zuei erakusteko!

Interesgarria eta aldi berean ezinbestekoa iruditzen zitzaidan hezkuntzari buruz umeek, ikasleek, duten iritzia entzutea eta horregatik zuekin partekatu nahi nuen bideo hau.

Elkarrizketa osoan zehar umeek askatasun osoz erantzuten dute eta iritzi oso desberdinak dituzte. Esaterako eskola zertarako den galdetzean, batzuk "idazten eta irakurtzen ikasteko" erantzuten dute, edota "diziplina lantzeko", beste batzuen erantzuna aldiz, "askeagoak egiteko" eta "pertsona moduan garatzeko eta besteekin harremana egiteko" da.

Baina niri deigarri gertatu zaidana hurrengo galdera izan da:

Nola da zure eskola "ideala" edo hobezina?

Askotan irakasleek, tutoreek, ikasketa buruek, zuzendariek, orientatzaileek.. milaka bilera egiten  dituzte eta buelta asko ematen dizkiete gauzei ikasleei gauzak nola irakatsi erabakitzeko. Baina, ez litzateke errazagoa haiei galdetzea eskolan zer egitea gustatu litzaiekeen? Beharbada, ikas-lekuan gustura egonda eta gustuko gauzak eginda erraztasun handiagoz ikasiko lukete..

Horregatik hezkuntza ez-formaleko ekintzetan umeek asko ikasten dute eta haien heziketan ezinbestekoak dira. Haiek aukeratutako gauzak direlako eta gogoz hartzen dituztelako, ondorioz giro egokia sortu da eta asko ikasten dute.

Familia motak eta funtzioak.

Gaur ere familia kontuekin natorkizue! Aurreko bi sarrerak osotzeko asmoz, gaur, alde batetik familia mota desberdinak eta bere ezaugarriak, eta beste alde batetik, familiaren funtzioa desberdinak azalduko ditut.

Hasteko, familiak beste senide batzuekin batera bizi diren ala ez kontuan izanik hiru motako sailkapena egingo dugu:

Neolokalak: Emazteak nahiz senarrak haien etxeak utzi eta etxe berri batera doazenean bizitzera elkarrekin.

Patrilokalak: Ematea senarraren etxera bizitzera doanean.

Matrilokalak: Senarra emaztearen etxera bizitzera doanean.

 Gainera, hona hemen familia tradizional eta modernoaren arteko desberdintasunak.

Familia tradizionala	Familia modernoa
Patriarkala	Demokratikoa
Seme-alaba ugari	Seme-alaba gutxi
Emakumea etxe-esparruan	Emakumea etxetik kanpo lanean
Gizon-emakumeen lanak banaturik	Eginkizunen malgutasuna
Familia unitate ekonomiko gisa	Familia kontsumo-unitate gisa

Eta amaitzeko, familiaren funtzioei buruz arituko naiz, bai funtzio orokorrak eta bai seme-alabekiko funtzioak.

Familiak orokorrean funtzio hauek betetzen ditu:

- Pertsonak nagusitzeko testuinguru egokia da: Segurtasun gunea da familia eta gainera oreka psikologikoa garatzeko elementu garrantzitsua da.

- Testuinguru honetan erronkei aurre egiten ikasten da: Txiki-txikitatik ikusten da nola gurasoek aurre egiten dieten arazoei, beraz, entsegu bat bezala da, jende arte txikian handia irteterakoan prest egoteko.

- Belaunaldi ezberdinak biltzen dituen errealitatea da: Aberasgarria da familia, iragan eta etorkizuna lotzen baititu.

- Sozialki laguntza-sarea suposatzen du: Krisialdietan familiako jendea laguntzailea da guretzat.

Gainera, hauek dira seme-alabekiko dituen funtzioak:

- Familiak seme-alaben biziraupena, hazkunde osasuntsua eta sozializazioa bermatzen du (salbuespenak salbuespen)

- Segurtasun – testuingurua eraikitzen du .

- Esparru ezberdinetan umeen estimulazioa lantzen du (kognitiboki, emozionalki, motorikoki... garatu behar da)
- Hezitzaileak diren beste testuinguru batzuetara irekiera (eskolara, institutura, modulu zentroetara, unibertsitatera, zentro formal zein informaletara...)

Zer da familia?

Familia oso gai zabala denez, eta hezkuntzaren informalaren barruko esparru garrantzitsuenetariko bat denez, aurreko sarreran bezala, gaur ere honi buruz hitz egingo dizuet.

Aurreko sarrera subjektiboagoa izan zen eta batez ere nire iritzia eman nuen, baina gaur alde teorikoari emango diogu buelta pare bat.

Hasteko, hona hemen familia definitzen duten bi esaldi:

"Familia ahaidetasun harreman estua eta lotura afektiboa duen pertsona multzoa da."

Eta hurrengoa apur bat landuagoa:

"Familia erakunde unibertsal bat da, kultura guztietan dagoena. Oinarrizko talde honetan gure nortasun indibiduala eraikitzen dugu. Familia bateko kide izateak gizarte osoarekin lotzen gaitu, jaiotzen garen unetik bertatik."

Bi definizio hauek nik egindakoak dira, adituen liburuak begiratuz noski, baina nik egindakoak... baina zer da familia gizarte zientzientzat?

- Soziologiaren ikuspegitik: Senidetasunezko elkarketa da, talde horren gisa premiak asetzeaz arduratzen dena. Aipatzekoa da soziologia gai honetan gehien sartu den diziplina dela.

- Ekonomiaren ikuspegitik: Produkzioa edo kontsumo unitatea da.

- Maila juridikoan: Legezko lotura batek mugatzen du familia, ezkontza edo adopzioak esaterako.

Gainera, hona hemen familiaren beste hainbat ezaugarri:

·         - Familiek umeak eta gazteak hezteko ardura nagusia dute. Eskola eta beste erakunde hezitzaileak funtzio honetan osagarriak izango dira.

·        -  Familian  eta familia dela medio ume eta gazteen inguruan dauden beste  aldagai batzuekin harremana sortzen da, lehenengo ohitura sozialak, kulturalak… barneratuko direlarik.

·         - Familian  eragile aktibo bezala, lehenengo ikasketak eta ekarpenak garatuko dira.

Hezkuntza informala, familia

Gaur, Mafaldaren komiki txiki hau dakarkizuet, hezkuntza munduari kritika txiki bat egiteko asmoz. Irudi hauetan argi ikusten da egilearen helburua eta erakutsi nahi duena: Eskolakoek familiakoek baino gehiago dakitela edo gehiago erakusten dutela. Baina hori egia da? Gehiago daki irakasleak aitak baino? Kasu gehiago egin behar zaie eskolakoei etxekoei baino?

Komiki hau aukeratu dut familia hezkuntza informalaren barruko gai garrantzitsuenetariko bat delako, garrantzitsuena ez esateagatik.

Ezin da ukatu izugarria dela aitak eta amak, edota  osaba edo izekoak, amama batek, arreba nagusiak edo umearentzat anaia bezala den lagun horrek, zein beti laguntzeko prest eta ondoan egon den lehengusuak…  umearengan duten eragina. 

Jaiotzatik ondoan izan dituen pertsonekin umeak atxikimendu berezi bat sortzen du eta horren ondorioz nagusia egiten den heinean, hau da, hezkuntza prozesu osoan zehar pertsona hori erreferentziatzat hartzen du eta influentzia handia izaten du beragan horrek egin edo esaten duena.

Honekin esan nahi dudana da, nahiz eta gurasoek irakasle izateko ez ikasi gu ahalik eta ondo hezten saiatzen direla eta hezkuntzaren barruan ere oso paper garrantzitsua betetzen dutela, nahiz eta irudian ikus dezakegunez, batzuetan ahaztu egiten zaigun.

Amaitzeko, familiari buruz ume askok duten iritzia biltzen duen bideo bat uzten dizuet.

Koloreztatu zuribeltza!

Gaur azken aldian pil-pilean egon den gai bati buruz hitz egingo dizuet, Kukutza gaztetxeari buruz hain zuzen.

Kukutzaren blogean dioen moduan, "Gaztetxea, okupatutako eta autokudeatutako topagunea da, bertan parte hartzen duten pertsonen esperientziaz eta langile jarreraz aurrera eramana, errespetuzko elkarbizitza eredu baten oinarrituta, non eta erabakiak gaztetxearen proiektuan lan egiten dutenen arteko asanbladan hartzen direnak. Gure bizitza askatzen duten alternatiba kultural, sozial, politiko eta kolektiboak garatzen dituen gune askea da."

Baina.. gaztetzea zerbait txarra da? Okupatutako espazio bat da, da beraz ez da legezkoa, ez? Bertan sortu den guztia eta bertako jende guztia kontuan hartu gabe eraitsi behar da? Nork erabakitzen du hori? 

Beste hainbatentzat bezala, Kukutzan bazegoen txikienentzat lekua ere. Umeentzat zirku eskola bat zegoen antolatuta bertan, eta gaur zirku eskola horretara zihoan ume bati egindako elkarrizketa txiki bat dakarkizuet, guztiok pentsa dezagun eta buruari buelta bat eman diezaiogun ea askok uste zuten moduan hain beharrezkoa zen gaztetxea botatzea..

(10 urteko neska bat)

Nola hasi zinen Kukutzako zirku eskolan parte hartzen?

Ba nire osabaren lagun batek bertan lan egiten zuen eta nire osabak esan zidan ea joan nahi nuena tela , trapezio eta trampolinekin gauzak egiten ikastera. Niri ideia gustatu zitzaidan eta joatea erabaki nuen.

Zer egiten zenuten bertan?

Tela , trapezioa , trampolina , jolastu eta ariketa fisikoa egin.

Zer ikasi duzu bertan?

  

Telatik igotzen , trapeziotik figurak egiten...

Zer uste duzu gaztetxea botatzeari buruz?

Txarto dagoela uste dut, beltzak asko kargatu zutelako eta gainera niri eta beste ume askori asko gustatzen zitzaigun han egiten genuena.. zirkoa. urtebetetzeak, kontzertuak, ongi etorriak... eta nire ustez ez dute milaka pertsonen iritsia kontuan izan.

Hala ere, oso pozik nago ze agian uzten diete kukutzakoei Elejabarri eskolako gimnasioa tela , trapezio eta gauza gehiago egiteko.

Amaitzeko, Kukutza Gaztetxeak egindako Lip Dub-a uzten dizuet hemen.